JewishCom.be

Home / Gemeenschappen / De Israëlitische gemeenschap van Gent

Reeds in de middeleeuwen wordt met enige regelmaat melding gemaakt van joods leven in Gent, hoewel onze kennis ter zake zeer beperkt is. Een van de weinige dingen die vaststaan, is dat in 1125 alle joden uit Gent (en de rest van Vlaanderen) werden verdreven. In de 13de eeuw schijnen opnieuw joden tot de stad te zijn toegelaten, maar tijdens de «zwarte pest» van 1348-1349 worden ze opnieuw verdreven om pas in de 18de eeuw opnieuw in Gent op te duiken. Tegen het einde van diezelfde 18de eeuw, onder de Franse bezetting, kan voor het eerst echt worden gesproken van een joodse gemeenschap die zich in de stad vestigt. In 1817 telt Gent een twintigtal joodse families met een eigen synagoge.
In 1847 krijgt de kleine gemeenschap een terrein toegewezen voor een eigen begraafplaats. Officieus wordt de Israëlitische gemeenschap van Gent in 1834 door de autoriteiten van de jonge Belgische staat erkend. De officiële erkenning komt slechts later, via het K.B. van 7 februari 1876.
Datzelfde Koninklijk Besluit erkent ook de grootste Israëlitische gemeenschappen van Antwerpen, Brussel, Luik en Aarlen.
In de eerste decennia van de 20ste eeuw trekt de stad een aantal joodse studenten uit Centraal - en Oost - Europa aan. Zij hebben vooral belangstelling voor de polytechnische faculteit van de Gentse universiteit.
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog wordt het aantal joden in Gent op 300 geschat.
Tijdens de Duitse bezetting van 1940-1945 mogen de joden slechts in vier Belgische steden wonen: Brussel, Antwerpen, Charleroi of Luik. Wie weigert zich hiernaar te voegen, rest geen andere keuze dan ondergronds te gaan.
Na de bevrijding herstelt de gemeenschap zich. Ze telt onder meer enkele tientallen ingenieurs - oudstudenten aan de Gentse universiteit in het interbellum - die leidinggevende functies innemen in de Gentse industrie. Onder de overlevenden bevinden zich ook meerdere artsen en professoren.
Daarnaast wordt de gemeenschap aangevuld met studenten uit Israël, die zich bijzonder goed in het joodse leven integreren. Veel professoren uit Israël brengen een sabbatsjaar door in Gent en dragen tijdens die periode bij aan de culturele activiteiten van de gemeenschap. De laatste jaren stromen ook uit de voormalige Sovjetunie nieuwe joodse migranten binnen.
De Zesdaagse Oorlog van 1967 in het MiddenOosten en de koortsachtige dagen tijdens de zomer van dat jaar brengen een bijzondere mobilisatie teweeg onder de Gentse joden en hun sympathisanten. Hieruit ontstaat een opstoot van activiteiten rond het Maison Bloch.
Gedurende een twintigtal jaar worden de religieuze vieringen gehouden in een gerenoveerde synagoge, geïnspireerd op die van Djerba, in een geest van collectieve verbondenheid. Maar vanaf 1995 kan dit gebouw niet meer worden gebruikt.
Sindsdien komt de gemeenschap bijeen in een protestants centrum. Hier worden religieuze feesten gehouden, zoals het Lichtfeest Chanoeka, waarbij kinderen en volwassenen samenkomen, muziek maken en geschenken uitdelen. De Sedermaaltijd tijdens Pesach, het joodse paasfeest, trekt elk jaar veel gelovigen aan, evenals andere feesten, zoals Toe Bisjvat en Poeriem.
Ruim 30 jaar lang kwamen in het kader van de Hoeg Ivri (Hebreeuwse studiekring) van Gent joden, protestanten en katholieken bijeen om de Bijbel en de Hebreeuwse taal te bestuderen.
Rondom deze wekelijkse bijeenkomsten vonden ook andere activiteiten plaats, zoals conferenties over culturele of actuele thema’s.
De gemeenschap zet zich ook in voor hulp aan zieke geloofsgenoten in binnen- en buitenland - vaak in Israël - en meer specifiek voor zieken die op een transplantatie wachten.
Een laatste verwezenlijking waarop de gemeenschap trots gaat, is het Michael Lustig Monument dat met de steun van vele donateurs, het bisdom en de overheid tot stand is gebracht. Het monument in de vorm van een tol draagt de namen van de Gentse slachtoffers van de Sjoa. Bij dit monument wordt elk jaar met de steun van het
stadsbestuur en deelname van vaderlandslievende organisaties de Kristallnacht herdacht. Tegelijk neemt ook jaarlijks een delegatie van de Israëlitische gemeenschap van Gent deel aan de vieringen van 8 mei.
De gemeenschap kenmerkt zich door haar open houding en de constructieve dialoog die zij met haar medeburgers van alle gezindheden onderhoudt.