Toespraak van Michel Laub in naam van de Joodse Gemeenschap van België

Geachte Mevrouw De Burgemeester,
Geachte Heer Eerste Schepen,
Dames en Heren Schepenen en leden van de Gemeenteraad van Boortmeerbeek,
Geachte Dames en Heren Hoogwaardigheidsbeleders,
Dames en Heren Oud-Verzetsstrijders, Oud-Gedeporteerden en Ondergedoken kinderen,
Dames en Heren, Beste Vrienden,

Dankzij het dynamisch en moedig initiatief van de overheden van Boortmeerbeek, komen wij hier sedert 1993 jaarlijks samen om het uitzonderlijke verhaal van de aanval op het twintigste konvooi van joodse gedeporteerden door de drie dappere jongelui Yura Livschitz, Jean Franklemon en Robert Maistriau te herinneren, die zij op 19 april 1943 hebben uitgevoerd en zodoende het leven hebben gered van een aantal mensen die door de nazi’s tot een afschuwelijke dood waren veroordeeld.

Dames en Heren, deze plechtigheid zou een uitsluitend moment moeten zijn van herinnering. Het wordt ongelukkigerwijze ook een gelegenheid op dewelke de bittere realiteit van vandaag aangehaald moet worden.

Inderdaad, sedert meerdere jaren, halen we hier elk jaar tevens de nieuwe aanslagen aan, die recentelijk werden uitgevoerd tegen de mensheid, telkens hopende dat de volgende jaren er beter zullen uitzien en dat de potentiële misdadigers beetje bij beetje tot humanere gevoelens zullen overstappen.
We zijn helaas telkens teleurgesteld en moeten we, integendeel, vaststellen dat het steeds erger en erger wordt !

Onze christelijke broeders moeten we met grote droefheid opnieuw onze innige deelneming betuigen naar aanleiding van de vervolgingen waarvan zij in zulke hoge mate de slachtoffers zijn in het Midden Oosten.
En in het verre Oosten, namelijk in Colombo, de hoofdstad van Sri Lanka, waar enkele weken geleden tijdens de paasvieringen bomaanslagen op de kerken werden gepleegd met als gevolg 290 doden en zo’n 500 gewonden.
Onze welgemeende deelneming richten we eveneens aan de mohammedaanse wereld naar aanleiding van terreuraanvallen die op 15 maart j.l. in twee moskeeën in Christchurch, Nieuw Zeeland werden uitgevoerd, waar 50 doden zijn gevallen en 34 mensen gewond geraakten.

De tragische reeks aanslagen is eigenlijk in Brussel begonnen, in het Joods Museum van België, op 24 mei 2014, waar 4 doden vielen.
De dader, Mehdi Nemmouche, werd onlangs, op 12 maart 2019, tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld .

En ter herinnering :
• Op 7 januari 2015 heeft men de aanslag in Parijs van Charlie Hebdo : 12 doden en 11 gewonden
• 2 dagen later : de antisemitische aanslag van de joodse supermarkt Hyper Cachère bij de Porte de Vincennes, eveneens in Parijs : 4 mensen vermoord
• Op 13/14 november 2015 : nieuwe aanslagen in Parijs (buiten de Stade de France en in de concertzaal Bataclan) : 130 doden en 352 gewonden
• Op 22 maart 2016 : aanslagen in ons land : op de luchthaven van Zaventem en in het metrostation Maalbeek : 35 doden (m.i.v. de 3 daders) en 340 gewonden
(De aanslagen zijn, zoals overbekend, opgeëist door de terreurbeweging Islamitische Staat )
• Op 27 oktober 2018 : de antisemitische aanslag in een synagoge van Pittsburgh (V.S.) : 11 doden en 6 gewonden
• Enkele dagen geleden, op 28 april 2019 : de antisemitische aanslag in een synagoge in de buurt van San Diego in Californië : 1 dode en 3 gewonden.
Een bijzonder verontrustende vaststelling : niet al onze landgenoten bleken zich aan al deze misdaden te ergeren !
Het jaarlijks verslag van de Anti-Defamation League dat onlangs verscheen i.v.m. de toestand van het antisemitisme in de wereld in 2018 wijst op een verhoging van 13% t.o.v. 2017 en toont ook een grote toename van ernstige gevallen (zoals fysische aanrandingen en aanslagen).
Talrijke landen zijn helaas hierbij betrokken : de V.S., Canada, Zuid-Afrika, Argentinië, Frankrijk (één van de ergste in Europa !), Groot-Brittannië, Duitsland (met een verhoging van 70% !), Nederland, Italië (met een verhoging van 60% !), Scandinavië en verschillende landen van Oost-Europa.
Het gaat om beledigingen, dreigingen op de “sociale netwerken”, mondelinge maar ook fysische aanvallen op straat, op school of op het openbaar vervoer, vandalisme, enz…
In ons land zijn er verschillende scholen waar joodse kinderen niet meer welkom zijn en van school zijn moeten veranderen.
Uit welke hoeken vloeien deze walgelijke en soms misdadige handelingen voornamelijk voort ?
De vaststellingen wijzen voornamelijk op uiterst rechtse maar ook uiterst linkse bewegingen en op geradicaliseerd islamitische groepen of individuen.

In de definitie van het antisemitisme volgens de “International Holocaust Remembrance Alliance” die tegenwoordig door 18 landen aangenomen werd, onder dewelke ook ons land, en die o.m. de kenmerken overneemt die ik zojuist aanhaalde, heeft men het ook over de recurrente kritiek op de Staat Israël.
Het volgende wordt er gesteld : “Indien iets beweerd wordt i.v.m. de Staat Israël als joodse collectiviteit, dan is dit zuiver antisemitisme. Daarentegen is de kritiek van Israël die gelijk loopt met deze die uitgedrukt kan worden tegen elk ander land, geen antisemitisme”
Dit impliceert dus o.a. dat het bestaan van de Staat Israël in vraag stellen een antisemitische houding is.
Op 1 juni 2017 heeft het Europese Parlement een resolutie aangenomen die alle landen van de Europese Unie, alsook al hun instellingen, uitnodigt om deze definitie op te nemen.

Beste Vrienden, toen de geallieerde legers de nazi-kampen bevrijdden en tot het besef kwamen van de onvoorstelbare wreedheden die de nazi’s uitgevoerd hadden, was de unanieme kreet : dit nooit meer , “never again” .

74 jaar na de Sjoa valt deze taboe echter gewoon in de vergetelheid weg en de eeuwenoude haat tegen de joden wordt opnieuw krachtig uitgedrukt, zowel in bruine als rode of groene versie !

We krijgen de indruk dat Jozef Göbels zich verder over de joden uitdrukt via internet…

Ondanks het feit dat de geschiedenis ons geleerd heeft dat het antisemitisme het vooruitgeschoven punt is van de vernietiging van de democratie !

En, Dames en Heren, we stellen het inderdaad vast : de joden zijn vandaag niet meer de enigen die geviseerd worden; de terreur wordt een algemeen wereld-verschijnsel en geen mens in de wereld kan tegenwoordig nog beweren dat hij gerust en absoluut veilig op straat kan lopen.
Wij moeten dus ALLEN SAMEN, ik zeg wel ALLEN SAMEN concreet reageren.
Want, Beste vrienden, het rode licht is terug aan.
En geeft ons het signaal van een potentieel algemene ramp.

Maar een rood licht doet ons ook denken aan een verhaal dat een omgekeerd beeld geeft, een optimistisch beeld, namelijk aan het verhaal van de lantaarn die door de 3 helden die we vandaag gedenken met rood papier werd bedekt om hier, op 19 april 1943, transport XX het stopsignaal te geven.

Het thema dat de organisatoren van deze plechtigheid dit jaar hebben gekozen luidt : “een verhaal van wederzijds begrip”.
Wederzijds begrip betekent in de eerste plaats zijn naaste al bij voorbaat respecteren. Dan : leren kennen door b.v. met hem - of haar - in dialoog te treden.
In de Hebreeuwse Bijbel heeft het werkwoord “lada’at” twee betekenissen : kennen en beminnen. Dit merkwaardig semantisch verschijnsel is bijzonder betekenisvol : om van zijn naaste te houden moet je hem - of haar - eerst leren kennen.
En a contrario : iemand haten impliceert dat men de moeite niet gedaan heeft om hem - of haar - te leren kennen.

Maar wat de drie helden die we vandaag hier in de herinnering brengen betreft, gingen die gevoelens van naastenliefde, uitzonderlijk, nog veel verder. De mensen die op transport XX zaten en voor de redding van dewelke ze hun eigen leven in gevaar brachten waren voor hen anonieme onbekenden, die ze nooit ontmoet hadden. Zij handelden uit zuivere mensenliefde. Zij konden gewoon het idee niet verdragen dat zoveel onschuldigen systematisch door de beslissing van de misdadige waanzin van zo’n barbarij als de nazi-ideologie uit de menselijke samenleving moesten worden verwijderd.
Deze uitzonderlijke jongelui maken sedert hun heldendaad definitief deel uit van de menselijke geschiedenis en zijn een symbool geworden voor wederzijds begrip of nog beter voor naastenliefde
En zo ook alle redders, die joodse mensen, joodse kinderen, op gevaar van hun eigen leven hebben geholpen om aan het afschuwelijke lot te ontsnappen tot hetwelke het nazibewind ze hadden veroordeeld. Ze verdienen evenzeer onze eeuwige bewondering en erkenning.

Een interpellerende vraag die men mag stellen is de volgende:
“Kan wederzijds begrip ook zin hebben voor de kinderen of de nakomelingen van een misdadiger ?”
De Hebreeuwse Bijbel stelt deze vraag al.
In het hoofdstuk 31, versen 29 -30 van het boek Jeremia, vindt men het volgende :
In die tijd zegt men niet meer : de vaders eten onrijpe druiven en de kinderen krijgen er de bittere smaak van in de mond.
Neen ! Iedereen sterft door zijn eigen schuld. Ieder die onrijpe druiven eet, krijgt zelf de bittere smaak in zijn mond.

De kinderen, de nakomelingen van de misdadiger dragen geen schuld, op voorwaarde uiteraard dat zij de misdaden van hun ouders veroordelen en in geen geval herhalen.
Maar de misdadiger zelf moet zijn schuld dragen en voor de rechtbank verschijnen; hij verdient geen begrip, wel een veroordeling door het gerecht.

Dames en Heren, tot slot, wens ik hier, in naam van de Joodse Gemeenschap van België en in mijn persoonlijke naam, Mevrouw de Burgemeester van Boortmeerbeek, Mevrouw Karin Derua, de Eerste Schepen, Dhr. Michel Baert alsook het hele Schepencollege, het Gemeentebestuur, de politie en alle veiligheidsdiensten heel oprecht te danken voor de perfecte organisatie van deze voorbeeldige jaarlijkse plechtigheid en eveneens alle burgers van Boortmeerbeek, jong en oud, die sedert 1993 t.o.v. de jaarlijkse plechtigheid die hier plaatsvindt zo genegen reageren.
Wij hopen van harte dat de samenleving in ons land en trouwens in alle landen van de wereld heel binnenkort een betere weg moge opgaan, uitsluitend gebaseerd op ware verantwoordelijkheid en bewustwording van iedereen en vooral van de jeugd.
En aan alle ouders en leraren zeggen wij vanuit deze belangrijke plek en plechtigheid : denk in de eerste plaats aan een opbouwende opvoeding, die niet op haat maar op openheid en liefde steunt.
Ik dank u.

Michel Laub .